สภาพทั่วไปและข้อมูลพื้นฐานของเทศบาลตำบลหนองบัวใหญ่
1.ด้านกายภาพ
ที่ตั้ง
เทศบาลตําบลหนองบัวใหญ่ อยู่ในเขตการปกครองอําเภอจัตุรัส จังหวัดชัยภูมิ ห่างจากที่ว่าการอําเภอจัตุรัสประมาณ 1 กิโลเมตร ไปทางทิศตะวันออก ห่างจากจังหวัดชัยภูมิ 38 กิโลเมตร บนทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 201 มีพื้นที่ทั้งหมด 52 ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ 32,500 ๓๒ไร่
มีเขตพื้นที่ในการติดต่อดังนี้
ทิศเหนือ ติดต่อกับ ตําบลบ้านกอกและตําบลหนองบัวบาน อําเภอจัตุรัส
ทิศใต้ ติดต่อกับ ตําบลบ้านกอกและเขตอําเภอเนินสง่า
ทิศตะวันออก ติดต่อกับ ตําบลละหานและเขตอําเภอเนินสง่า
ทิศตะวันตก ติดต่อกับ ตําบลบ้านกอก อําเภอจัตุรัส
2.ลักษณะภูมิประเทศ
ลักษณะภูมิประเทศโดยทั่วไปของเทศบาลตําบลหนองบัวใหญ่เป็นที่ราบและที่ราบสูง เป็นบางส่วน ทางทิศใต้ไม่มีภูเขา
3. ลักษณะภูมิอากาศ
เป็นแบบมรสุม มี 3 ฤดู
ฤดูร้อน เริ่มประมาณเดือนมีนาคม ถึงเดือนมิถุนายน
ฤดูฝน เริ่มประมาณเดือนกรกฎาคม ถึงเดือนตุลาคม
ฤดูหนาว เริ่มประมาณเดือนพฤศจิกายน ถึงเดือนกุมภาพันธ์
4.ลักษณะของดิน
การตั้งถิ่นฐานของเทศบาลตําบลหนองบัวใหญ่ สภาพทั่วไปทั้งในอดีตและปัจจุบัน เป็นชุมชนขนาดใหญ่มีผู้คนอพยพมาจากหลายถิ่น ประชากรส่วนใหญ่ประกอบอkชีพเกษตรกรรม ทํานา ทําไร่ ย่านการค้าและชุมชนที่มีราษฎรหนาแน่น คือ บริเวณตลาดสดในพื้นที่เขตเทศบาล การตั้ง
ถิ่นฐานและการกระจายตัวของชุมชน จะอยู่บริเวณศูนย์กลางของชุมชน พื้นที่ส่วนใหญ่จะเป็นพื้นที่ที่เคยเป็นชุมชนที่เกิดขึ้นในอดีตและพัฒนามาเรื่อยๆ แนวทางการขยายตัวของชุมชนเทศบาลตําบลหนองบัวใหญ่ ยังยึดการขยายตัวตามชุมชนแบบเป็นกลุ่มสามารถจําแนกการใช้ประโยชน์ที่ดินได้ดังต่อไปนี้
- การใช้ที่ดินประเภทที่อยู่อาศัยหนาแน่นน้อย จะกระจายตัวอยู่โดยทั่วไปในแต่ละหมู่บ้าน ทั้ง 10 หมู่บ้าน การสร้างบ้านเรือนครึ่งปูนครึ่งไม้ บ้านไม้ใต้ถุนสูง และที่อยู่อาศัยที่สร้างขึ้นใหม่ เป็นบ้านรูปทรงสมัยใหม่เป็นบ้านตึก การใช้ประโยชน์ที่ดินประเภทที่อยู่อาศัยหนาแน่นน้อย มีเนื้อที่
ประมาณ 673.11 ไร่ คิดเป็นร้อยละ 1.95
- การใช้ที่ดินประเภทพาณิชยกรรมและที่อยู่ อาศัยหนาแน่นมากเนื อ ่ งจากชุมชน เป็นชุมชนเกษตรกรรมและชนบทค่อนข้างสูง ทําให้การขยายตัวด้านพาณิชยกรรมค่อนข้างน้อย และส่วนใหญ่ร้านค้าจะตั้งอยู่ สองข้างทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 201 บริเวณชุมชนเดิมการใช้ประโยชน์ที่ดิน
ประเภทพาณิชยกรรมและที่อยู่อาศัยหนาแน่นมาก มีเนื้อที่ประมาณ 9.75 ไร่ คิดเป็นร้อยละ 0.03
- การใช้ที่ดินประเภทอุตสาหกรรม ส่วนใหญ่เป็นอุตสาหกรรมเฉพาะกิจ ขนาดเล็กประกอบด้วย โรงสี และโรงซ่อมเครื่องจักร-เครื่องยนต์ แทรกตัวตามชุมชนที่อยู่อาศัย การใช้ประโยชน์ที่ดินประเภทอุตสาหกรรม มีเนื้อที่ประมาณ 37.74 ไร่ คิดเป็นร้อยละ 0.11
- การใช้ที่ดินประเภทชนบทและเกษตรกรรม ได้แก่ บริเวณพื้นที่โดยรอบชุมชน ทั้งพื้นที่ชนบทโดยทั่วไป จะทําเกษตรกรรมส่วนใหญ่ คือ การทํานา ทําไร่ ทําสวน ปลูกพืชผักสวนครัวเลี้ยงสัตว์ ผลผลิตทางการเกษตรที่สําคัญได้แก่ ข้าว มันสําปะหลัง อ้อย การใช้ประโยชน์ที่ดินประเภทชนบทและเกษตรกรรม มีเนื้อที่ประมาณ 27,124.92 ไร่ คิดเป็นร้อยละ 78.69 ของพื้นที่ทั้งหมด
- การใช้ที่ดินประเภทที่โล่งเพื่อนันทนาการและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อม ในเทศบาลตําบลหนองบัว ใหญ่ มีพ ื้นที่ เป็ นสวนสาธารณะและสถานที่พ ักผ่อ นหย่อ นใจ สําหรับ การประกอบกิจกรรมเพื่อนันทนาการและพักผ่อนบริเวณรอบๆ หนองบัวใหญ่การใช้ประโยชน์ที่ดินประเภทที่โล่งเพื่อนันทนาการและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อม มีเนื้อที่ประมาณ 26.25 ไร่ คิดเป็นร้อยละ 0.08 ของพื้นที่ทั้งหมด
- การใช้ที่ดินประเภทสถาบันการศึกษา ประกอบไปด้วยสถานศึกษาระดับก่อนวัยเรียนจํานวน ๓ แห่งได้แก่ ศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก, ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กบ้านหนองไผ่ล้อมและศูนย์พัฒนาเด็กเล็กบ้านหนองบัวใหญ่ ระดับวัยก่อนเรียนถึงประถมศึกษาจํานวน 4 แห่งได้แก่ โรงเรียนหนองบัวใหญ่
(เขตการทางนครราชสีมาสงเคราะห์ 4), โรงเรียนบ้านจาน (นิเทศอุปถัมภ์), โรงเรียนบ้านหนองไผ่ล้อมและ โรงเรียนบ้านหนองบัวรอง (อินทรผลบํารุง) , อีกทั้งยังมีที่อ่านหนังสือพิมพ์ประจําหมู่บ้านและห้องสมุดประชาชน 10 แห่ง การใช้ประโยชน์ที่ดินประเภทสถาบันการศึกษา มีเนื้อที่ประมาณ 57.36 ไร่ คิดเป็นร้อยละ 0.17 ของพื้นที่ทั้งหมด
- การใช้ที่ดินประเภทสถาบันศาสนา ประชาชนในเขตเทศบาลตําบลหนองบัวใหญ่ ส่วนใหญ่นับถือศาสนาพุทธ มีความเชื่อตามประเพณีสมัยก่อนและอิทธิพลต่อจิตใจของประชาชน เป็นอย่างมาก ในเขตเทศบาลตําบลหนองบัวใหญ่ มีวัดและสํานักสงฆ์ 5 แห่ง ได้แก่ วัดปทุมชาติ, วัดป่า
สุวรรณไพรโรจน์, วัดเวฬุวนาราม, วัดสนามนางและวัดบ้านหนองบัวรองการใช้ประโยชน์ที่ดินประเภทสถาบันศาสนา มีเนื้อที่ประมาณ 136.28 ไร่ คิดเป็นร้อยละ0.04
- การใช้ท ี่ ด ิน ประเภทสถาบัน ราชการ การสาธารณูป โภคและสาธารณูป การซึ่งประกอบด้วยหน่วยงานราชการต่างๆ ได้แก่ โรงพยาบาลจัตุรัส การประปาส่วนภูมิภาคสาขาจัตุรัส เป็นต้น การใช้ประโยชน์ที่ด ินประเภทสถาบั นราชการ การสาธารณูปโภคและสาธารณูปการ มีเนื้อ ที่
ประมาณ 68.72 ไร่ คิดเป็นร้อยละ 0.20
ตาราง แสดงการใช้ที่ดิน พ.ศ. ๒๕๕๘ ผังเมืองชุมชนเทศบาลตําบลหนองบัวใหญ่ จังหวัดชัยภูมิ
ประเภท | พื้นที่ (ไร่) | ร้อยละ |
1) ที่อยู่ อาศัยหนาแน่นน้อย | 673.11 | 1.95 |
2) พาณิชยกรรมและที่อยู่อาศัยหนาแน่นมาก | 9.74 | 0.03 |
3) อุตสาหกรรม | 37.74 | 0.11 |
4) ชนบทและเกษตรกรรม | 27,124.92 | 78.69 |
5) ที่โล่งเพื่อนันทนาการและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อม | 26.25 | 0.08 |
6) สถาบันการศึกษา | 59.36 | 0.17 |
7) สถาบันศาสนา | 136.28 | 0.40 |
8) สถาบันราชการการสาธารณูปโภคและสาธารณูปการ | 68.72 | 0.20 |
9) ถนน ซอย แม่น้ําห้วย หนอง บึง | 6,335.55 | 18.38 |
รวม | 34,471.67 | 100.00 |
55.15 ตร.กม. | 100.00 |
ที่มา : จากการสํารวจของสํานักงานโยธาธิการและผังเมืองจังหวัดชัยภูมิ, สิงหาคม 2558
แผนภูมิ แสดงสัดส่วนการใช้ประโยชน์ที่ดินปัจจุบัน พ.ศ. 2557 ผังเมืองชุมชนเทศบาลตําบลหนองบัวใหญ่
- บึงหนองบัวใหญ่ ตั้งอยู่ในพื้นที่ตําบลหนองบัวใหญ่มีพื้นที่ติดต่อกับบ้านหนองบัวใหญ่ บ้านหนองบัวรอง และบ้านจานทุ่งตําบลหนองบัวใหญ่ บึงหนองบัวใหญ่ มีเนื้อที่ประมาณ 800 ไร่ ปัจจุบัน เทศบาลตําบลหนองบัว ใหญ่ ได้มีก ารพัฒนาให้เ ป็น สวนสาธารณะและเป็น แหล่ ง
ท่องเที่ยว พักผ่อนหย่อนใจ
- หนองหินตั้ง ตั้งอยู่ในพื้นที่บ้านหนองบัวรอง หมู่ที่ 10 ตําบลหนองบัวใหญ่แยกออกมาจากบึงละหานและมีลําห้วยแยกออกมาชื่อห้วยหินตั้ง
- ลําคันฉู เป็นลําห้วยที่ใช้แบ่งเขตพื้นที่ระหว่างเทศบาลตําบลหนองบัวใหญ่กับตําบลบ้านกอก ไหลมาจากอ่างเก็บน้ําลําคันฉูอยู่ในเขตพื้นที่ป่าสงวนแห่งชาตินายางกลักพื้นที่อ่างเก็บน้ําขนาด 5,810 ไร่ครอบคลุม ตําบลโคกเพชรพัฒนา อําเภอบําเหน็จณรงค์และ ตําบลห้วย ยายจิ๋ว อําเภอเทพสถิต จังหวัดชัยภูมิ ใช้งบประมาณในการก่อสร้าง 266.47 ล้านบาท เริ่มก่อสร้างในปี 2532 ตัวเขื่อน เป็นคันดิน ขนาดความกว้าง 8 เมตรความยาว สันเขื่อนรวมคันดินรอบเขื่อน กว่า 2 กม. แล้วเสร็จในปี 2539 และเริ่มกักเก็บน้ําเดือนตุลาคม 2539
- ห้วยกอก แยกออกจากลําห้วยคันฉู บ้านวังเสมาหมู่ที่ 2 ตําบลกุดน้ําใส อําเภอจัตุรัส ไหลผ่านบ้านคงคาล้อม บ้านสําโรงทุ่ง ตําบลบ้านกอก บ้านหนองบัวใหญ่ บ้านจานทุ่ง เทศบาลตําบลหนองบัวใหญ่ และไหลลงบึงละหานต่อไป - ห้วยหินตั้ง เป็นลําห้วยแยกออกมาจากหนองหินตั้ง ผ่านบ้านหนองบัวรอง หมู่ที่ 10 บ้านหนองบัวใหญ่หมู่ที่ 1,2 บ้านห้วยมะนาวหมู่ที่ 6
- ห้วยตาแก้ว เป็นลําห้วยแยกออกมาจากบึงละหาน ผ่านบ้านหนองบัวรอง หมู่ที่ 10 บ้านห้วยมะนาวหมู่ที่ 6
ลําน้ํา,ลําห้วย | จํานวน | 10 | แห่ง |
ฝาย | จํานวน | 7 | แห่ง |
บ่อโยก | จํานวน | 5 | แห่ง |
บึง,หนอง,และอื่นๆ | จํานวน | 13 | แห่ง |
ประปาหมู่บ้าน | จํานวน | 3 | แห่ง |
6. ลักษณะของไม้และป่าไม้
พื้นที่ในเขตเทศบาลตําบลหนองบัวใหญ่ไม่มีพื้นที่ป่าไม้